Νικήτη Χαλκιδικής

Η Νικήτη είναι κωμόπολη και πρωτεύουσα του δήμου Σιθωνίας. Απέχει από τη Θεσσαλονίκη 105 χλμ. και από την πρωτεύουσα του νομού Χαλκιδικής, Πολύγυρο, 36 χλμ. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι ο τουρισμός, η παραγωγή ελαιολάδου και η μελισσοκομία (Η Νικήτη χαρακτηρίζεται ως το κέντρο της μελισσοκομίας στην Ελλάδα). Στην κωμόπολη λειτουργεί ΚΕΠ και πολλές άλλες υπηρεσίες του Δήμου. Από άποψη εκπαιδευτηρίων, στη Νικήτη υπάρχει νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο (ΤΕΕ ΕΠΑΛ). Επίσης υπάρχει χειρουργός οφθαλμίατρος πλησίον των ΕΛΤΑ. Πολιτιστικά δραστηριοποιείται ο Πολιτιστικός σύλλογος νέων, με την επωνυμία "Ο Σίθων". Στη θέση Καστρί έχει βρεθεί προϊστορικός οικισμός.

Η ονομασία Νικήτη προέρχεται από τη γῆ τοῦ Νεακίτου, μετόχι της Μονής Ξενοφώντος ήδη από το 1300, που τοποθετείται στην περιοχή της σημερινής Ψαλίδας, λίγο πριν τη διασταύρωση προς Μαρμαρά. Στα 1089 είναι γνωστή η Μονή του Νεακίτου στο Άγιον Όρος, που συνόρευε με τη Μονή Κωνσταμονίτου. Η Μονή του Νεακίτου κάποια στιγμή πριν το 1300 παρήκμασε και μόνο το όνομά της επιβίωσε. Με τα χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής διατήρησαν κυρίως προφορικά την ανάμνηση του ονόματος, που τελικά διαμορφώθηκε στη σημερινή του μορφή, Νικήτη. Η επίσημη ονομασία του χωριού από την εποχή της αναγνώρισης της κοινότητας το 1918 ήταν γνωστή από τους χάρτες και τα διάφορα επίσημα έγγραφα ως κοινότητα "Νικήτα". Η ονομασία αυτή παρέμεινε μέχρι και το 1988, όπου μετέπειτα η ονομασία άλλαξε επισήμως σε "Νικήτη" μετά από σχετικό υπόμνημα που υπέβαλε ο αρχαιολόγος Ιωακείμ Παπάγγελος προς το Συμβούλιο Τοπωνυμίων του Υπουργείου Εσωτερικών με θέμα την επίσημη ονομασία του χωριού. Η μετονομασία ενεκρίθει με το υπ' αρ. 261 Προεδρικό Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στο υπ' αρ. 119/7-6-88 ΦΕΚ, τ. Α'. Από την η Ιανουαρίου 1999 αποτελεί την έδρα του δήμου Σιθωνίας και από την την 1η Ιανουαρίου 2011 έδρα του νέου διευρημένου Δήμου Σίθωνίας που περιλαμβάνει πλέον όλη την περιοχή της χερσονήσου της Σιθωνίας.

Κάθε χρόνο, στις 15 Σεπτεμβρίου στη Νικήτη οργανώνεται πανηγύρι για τον άγιο. Άλλα σημαντικά πανηγύρια είναι του αγίου Χριστοφόρου την 9 Μαΐου στη δασική θέση Λιβαδιά που διοργανώνεται από το Μελισσοκομικό Συνεταιρισμός ΣΙΘΩΝ με το Σύλλογο κυνηγών, του αγίου Παύλου στις 29 Ιουνίου στην ομώνυμη περιοχή της Νικήτης, των αγίων Θεοδώρων το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στην παραλία της Νικήτης και του αγίου Παντελεήμονα την 27 Ιουλίου στην ομώνυμη τοποθεσία.

Κοντά στη Νικήτη βρέθηκε το επιτύμβιο ενός Ρωμαίου αποίκου της Κασσάνδρειας, ο οποίος κατοικούσε εδώ είτε σε κάποια αγροτική έπαυλη είτε στον κοντινό ρωμαϊκό οικισμό (στη θέση «Άγιος Γεώργιος»), όπου τοποθετείται πιθανώς και η αρχαία Φυσκέλλη. Η ιστορία του χωριού ξεκίνησε με την ίδρυση του πρώτου συνοικισμού, το 14ο αιώνα. Σε έγγραφα της Μονής του Ξενοφώντος αναφέρεται αυτός ο εποικισμός. Η τοποθεσία στις πηγές αυτές αναγράφεται γη του Νεακίτου. Στον παλαιό οικισμό έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά παλαιοντολογικά ευρήματα. Σε όλη τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας ανήκε διοικητικά στο ναχιγιέ του Παζαργκιάχ και φορολογικά στο χάσι του Λόγγγου. Οι κάτοικοι της Νικήτης συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821 μεταξύ αυτών αναδείχθηκαν Ζαφείριος Χριστοδούλου, ο Δήμος Αλεξάνδρου και άλλοι. Το 1867 οικοδομήθηκε ο ενοριακός ναός του Αγίου Νικήτα. Υπάρχουν επίσης ο κοιμητηριακός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου και το εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Από τη δεκαετία του ' 50 και έπειτα, η Νικήτη εξαπλώθηκε προς την παραλία.

To 1952 ιδρύεται ο Αγροτικός Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Νικήτης Χαλκιδικής. Το 1987 ο συνεταιρισμός "περνάει" στην επεξεργασία και τυποποίηση του προϊόντος με την ίδρυση και οργάνωση ενός σύγχρονου εργοστασίου 4.000 τμ. στο Δημοτικό διαμέρισμα της Νικήτης του Δήμου Σιθωνίας Χαλκιδικής.Σήμερα απαριθμεί περίπου 135 μέλη που στο σύνολο τους είναι επαγγελματίες μελισσοκόμοι, οι οποίοι εκμεταλλεύονται 60.000 μελισσοσμήνη σε κυψέλες ευρωπαϊκού τύπου. Η μέση ετήσια παραγωγή του Συνεταιρισμού υπερβαίνει τους 900 τόνους (10% της ελληνικής ετήσιας παραγωγής) σε διάφορες ποικιλίες μελιού.